"Rycerskie Prusice" - mieszkańcy poznają historię miasta

Spis treści

W gminie Prusice realizowany jest projekt mający na celu przybliżyć mieszkańcom początki dziejów i kultury miasta. W realizację włączyli się mieszkańcy.

Za założyciela miasta Prusice uważany jest Zbylut, rycerz i sędzia na dworze książąt wrocławskich w latach około 1245-1265 r. Zbylut, zaufany rycerz księcia Henryka III Białego, miał jakoby na jego polecenie utworzyć miasto, będące punktem strategicznym na niespokojnym wówczas pograniczu śląsko-wielkopolskim. Od początku było to miasto prywatne, z którego część dochodów miało pozwolić Zbylutowi i jego spadkobiercom na utrzymanie drużyny zbrojnych rycerzy dla ochrony zaplecza Wrocławia. Prusice pozostały w rękach spadkobierców Zbyluta przez jedno stulecie, tj. do około 1350 r. W okresie późniejszym miasto było częściowo lub całkowicie własnością innych rodów rycerskich.

Niestety, odnośnie tego najstarszego fragmentu historii Prusic dysponujemy nielicznymi informacjami i wiele pytań pozostaje otwartych. Na przykład, gdzie się znajdowała i jak wyglądała „siedziba pańska”, czyli dwór lub zamek książęcy, wzniesiony na polecenie księcia? A gdzie zamieszkiwał rycerz Zbylut ze swoją rodziną? Czy istnieją legendarne przejścia podziemne między ratuszem a kościołem św. Jakuba? Jak miasto radziło sobie z dostępem do wody, potrzebnej tak do picia, jak i w celach obronnych (fosa miejska wokół murów)? I tak dalej, i tak dalej…

Na te i wiele innych pytań, odnoszących się do pierwszych lat istnienia miasta i jego rycerskich początków miał odpowiedzieć projekt, nazwany przez nas „Rycerskie Prusice 2024”. Przy jego realizacji zależało nam, aby nie był to tylko projekt naukowy. Miał on być także otwarty na potrzeby poznawcze lokalnej społeczności i pozwolić na zgłębienie początków dziejów i kultury miasta Prusice.

Badania archeologiczne trwałyby lata i trzeba by było rozkopać całą starówkę Prusic, aby „coś” znaleźć! Dlatego zdecydowaliśmy się na badania wstępne tzw. metodą nieinwazyjną, czyli niewymagającą wykopalisk archeologicznych. Przebiegały one przy zastosowaniu specjalnego radaru (georadaru), urządzenia, które „widzi” i lokalizuje niemal wszystko, co znajduje się pod powierzchnią ziemi. Później, w konkretnych miejscach można przeprowadzić wykopaliska i dokładnie znaleziska udokumentować. Takie właśnie badania przeprowadzono w maju 2024 r. w najstarszej części miasta: w rynku, części skweru przy kościele św. Jakuba oraz na dziedzińcu dawnego zamku piastowskiego przy ul. Czerwonego Krzyża 11 (jego pozostałości, to podwórze przy obecnym budynku mieszkalnym). Badania georadarowe przeprowadził prof. Fabian Welc z Uniwersytetu im. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, przy udziale wolontariuszy z Prusic, Roberta i Jakuba Burzyńskich.

Prace pomiarów w terenie w obrębie starówki Prusic oraz opracowanie zebranych danych przeprowadzono już między 6 maja i 31 października 2024 r. Organizatorami projektu byli Fundacja Mundus i Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Prusicach, natomiast nad całością projektu patronat objął Burmistrz Gminy Prusice – Igor Bandrowicz.

Projekt był otwarty dla mieszkańców Prusic. Podczas prac pomiarowych georadarem mieszkańcy mogli zapoznać się z tą techniką, a nawet wziąć udział w pomiarach, jako wolontariusze-asystenci. Nadzór bezpośredni prac prowadziła Fundacja Mundus.

Organizatorów bardzo cieszy, że do projektu aktywnie włączyły się prusickie firmy: Bank Spółdzielczy, BMW-Części Balon, Farmutil, GHP, Gospodarstwo Rolne Marcisz, Ice-Art, Osrodek Kształcenia Kierowców - Julita Lasek, Prus-Pol, Zakład Przetwórstwa Mięsnego-Pałys i Związek Gmin Bychowo. Dzięki ich pomocy realizacja projektu jest łatwiejsza.

Podsumowaniem projektu będzie przygotowywany obecnie Prusicki Festiwal Historyczny.

Renata Faron-Bartels